Een collega die een vervelende opmerking maakt, je partner die je niet geeft wat je op dat moment verlangt, je manager die de credits voor jouw werk op zich neemt.
Allemaal voorbeelden waardoor je getriggerd kan raken.
‘Kán’ zeg ik bewust.
Jouw bewustzijn zorgt ervoor in hoeverre je hierdoor getriggerd wordt en hoe kort of lang de emotie impact op je blijft hebben.
Een voorbeeld
Laatst sprak ik een manager die boos was op haar collega. Hij had namelijk iets gedaan wat zij niet acceptabel vond.
Rationeel gezien wist ze, het is ok om boos te zijn en ze antwoordde dan ook bevestigend toen ik haar vroeg of ze boos mocht zijn.
Onbewust gaf ze zichzelf echter allemaal signalen dat het niet ok was om boos te zijn. Ze sprak dingen uit als:
‘Ja het is nu toch wel genoeg’
‘Ik kan toch niet eeuwig boos zijn’
‘Wat heb ik er aan om boos te zijn’
‘Als ik mijn boosheid uit begrijpt hij me toch niet’
En zodra we wat dieper op de boosheid in gingen kwamen als snel de woorden ‘Maar goed…’ en ging ze door op een ander onderwerp.
Weg van de pijn, weg van het verdriet en weg van de boosheid.
Westerse wereld
Het gros van de mensen in de Westerse wereld leert niet goed om met emoties om te gaan.
Ok met blijheid misschien nog wel, dat is prettig. Maar de rest hebben we er liever niet bij.
Voor mij zelf is dit ook heel herkenbaar. Ik heb nooit geleerd hoe ik met boosheid om moet gaan. En het gaat zelfs zover dat ik me geen moment kan herinneren dat ik boos ben geweest als kind.
Dat is natuurlijk niet realistisch. Ik wist alleen niet hoe ik boosheid ruimte kon geven. Met als gevolg dat ik tot een flink aantal jaren terug probeerde te voorkomen dat iemand boos op me kon worden. Of mijn eigen boosheid niet uitte, want ‘dat hoort niet’ had ik mezelf aangeleerd.
De waarde inzien van emoties is één kant van de medaille.
De andere kant gaat over het vergroten van je bewustzijn over jouw patronen en mechanismen. Welk gedrag heb je aangeleerd om met emoties en gevoelens om te gaan en wat is daarvan nu nog steeds effectief?
Dit is nodig om vervolgens de verantwoordelijkheid te kunnen nemen en de keuze te maken iets anders te doen.
Vaardigheidstrainingen werken niet
In veel organisaties worden vaardigheidstrainingen verzorgd.
Conflicthantering, feedback geven, empathisch luisteren.
Begrijp me niet verkeerd. Het zijn stuk voor stuk interessante en belangrijke onderwerpen.
Maar als je niet werkt aan het vergroten van je bewustzijn over je patronen en mechanismen, dan kunnen dit soort trainingen nooit een duurzaam effect hebben.
Je bent namelijk vaardigheden op een onbewust fundament aan het bouwen. En dat wankelt.
Want als ik boosheid eigenlijk niet ok vind, ga ik jou dan wel effectief feedback geven? Of is de kans dan misschien wel groter dat ik er omheen ga draaien en mooie woorden toevoeg om de boodschap niet te zwaar over te laten komen?
Bewustzijn is dé ingang tot gedragsverandering en het inzetten van nieuwe vaardigheden. En dat begint met reflecteren en zelfobservatie.
Hoe kijk jij hier naar?