Wat zeg je ervan als ik je vertel dat we allemaal meer op een robot lijken dan je denkt? Dat we allemaal functioneren als een soort voorgeprogrammeerde computers. Door ervaringen uit het verleden hebben we mechanismen, patronen en overtuigingen gecreëerd die zich in ons onbewuste systeem hebben genesteld. Dit ontstaat in de eerste 12-18 jaar van ons leven. En onbewust reageren we nog steeds vanuit deze positie, als vanuit een automatische piloot.
Initiële impuls
Zo heb ik nooit echt goed geleerd om grenzen aan te geven en van me te laten horen als iets me niet bevalt. Mijn initiële impuls is om me terug te trekken en m’n mond te houden. Met de jaren en redelijk wat uren persoonlijke begeleiding heb ik er beter zicht op. Hoe ik kan herkennen dat ik weer in de rol van het kleine meisje schiet. Mijn stem wordt bijvoorbeeld anders. Ik mompel meer. En ik voel een enorme onvrede die ik niet verbaal uit. Mijn gezicht spreekt echter boekdelen, dat heb ik inmiddels ook wel terug gekregen.
Kan ik het eten of eet het mij?
Het automatisme in ons wil gelijk krijgen en is daarmee continu gericht op het gedrag van de ander. Ons ego vindt het ingewikkeld om z’n eigen fouten toe te geven. Het is te pijnlijk om de eigen tekortkomingen te zien en daarom makkelijker om die van een ander te zoeken en bloot te leggen. Doordat het ego met deze aanpak geen pijn, verdriet of onvermogen voelt, heeft het de illusie dat deze strategie super goed werkt en blijft het dit gedrag stimuleren. Het blijft zichzelf beschermen door een masker op te zetten. Wat het in de realiteit echter veroorzaakt is miscommunicatie, frustratie en verwijdering.
Vanuit de overleving was dit gedrag ooit wel heel nuttig. De automatische piloot was continu de buitenwereld aan het scannen, kan ik het eten of eet het mij? De default setting is dan ook een overlevingsstand die onbewust oordeelt over de ander, de omgeving of de situatie. En op basis van wat je ziet, of denkt te zien, kies je onbewust om te vechten of te vluchten. En als dat niet lukt is bevriezen de allerlaatste strategie.
De mechanismen die je in het verleden gecreëerd hebt, projecteer je op het hier & nu.
De werking van de automatische piloot
Hoe dat dan werkt? Nou er is een trigger, bijvoorbeeld een collega die chagrijnig binnen komt. Daar heb jij een gedachte over die meestal niet de realiteit is maar een trigger van vroeger. Bijvoorbeeld, ‘oh nee, heb ik iets verkeerd gedaan?’.
Hierdoor voel je je onzeker en wil je het liefst koffie gaan halen of de ruimte verlaten. Wanneer je besluit te blijven vermijd je het gesprek en blijf je je op je eigen werk focussen. Met als gevolg dat de sfeer gespannen blijft, je geen fijne dag hebt en uiteindelijk ook geen idee wat er daadwerkelijk aan de hand is met je collega.
Doorbreek de cirkel
Om hier uit te stappen is zelfobservatie nodig. Het reflecteren op wat je automatisch doet. Welke mechanismen heb je ontwikkeld? En daar heb je eigenlijk altijd hulp bij nodig. Want jij weet wat je weet en het is ingewikkeld om daar zelf nieuwe dingen in te ontdekken.
Maar misschien herken je in ieder geval al wel een van de volgende overtuigingen:
- Ik mag geen fouten maken
- Iedereen moet mij aardig vinden
- Ik moet voor de ander zorgen
- Met hard werken kom je overal
- Het gaat beter als ik het zelf doe
- De ander is belangrijker dan ik
En de vraag is nu, welk resultaat levert het je op als je vanuit deze overtuiging acteert? En is het je ooit langdurig gelukt om op een bevredigende manier te voldoen aan deze overtuiging? En als het niet lukt, wat is dan je initiële reactie?
Wil je beter zicht hebben op jouw automatische piloot en de ongewenste effecten daarvan? Plan hier vandaag nog de gratis ‘Explore your leadership’ call in van 30 minuten (t.w.v. € 147,-) en krijg praktische stappen en oefeningen waar je direct mee aan de slag kunt.
Ik kijk graag met je mee. Want nogmaals, om zelf doorbraken te creëren en het daadwerkelijk anders te gaan doen, daar heb je eigenlijk altijd hulp bij nodig.